Erol Amaç

Erol Amaç (1934, İstanbul – 6 Temmuz 1991, İzmir), Türk oyuncu, yönetmen, seslendirme sanatçısı.
Yaşamı
Ankara Devlet Konservatuvarı, Tiyatro YÜksek Bölümü’nden mezun olan sanatçı, 1958 yılında Ankara Devlet Tiyatrosu’nda çalışmaya başladı. 1974’te İzmir Devlet Tiyatrosu’na geçen Amaç, tiyatronun yanı sıra sinema filmlerinde de rol aldı ve seslendirme çalışmaları yaptı. Devlet Tiyatrolarında yönetmenlik görevinde bulundu.

“1934’de İstanbul’da doğan sanatçı, Ankara Devlet Konservatuarı, Tiyatro Yüksek Bölümü’nden mezun oldu ve 1958 yılında Ankara Devlet Tiyatrosu‘nda çalışmaya başladı. 1974’te İzmir Devlet Tiyatrosu’na geçen Amaç, tiyatronun yanı sıra sinema filmlerinde de rol aldı ve seslendirme çalışmaları yaptı. Devlet Tiyatrolarında yönetmenlik görevinde bulundu.1991 yılında İzmir’de hayata gözlerini yumdu.”

Kısa bir hayat öyküsünden sonra,“Üçüncü Adam” ekibi olarak birkaç cümle de biz söyleyelim Erol Amaç’a dair;

“Yeşilçam” yabancı uyarlamalara oldukça açıktır. Bazen birebir kopyalanıp, bazen de esinlenilerek yapılan filmler fazlasıyla seyirci topladığından ve yapımcıların yüzü güldüğünden her daim uyarlama/kopyalama filmler –ne yazık ki- sinemamızda var olmuşlardır. Ve bu filmlerden kazınılan paralar ile de bir çok iyi filmimiz izleyici karşısına çıkmış ve gerek izleyici gerekse bir takım eleştirmenler tarafından beğenilmiş, yönetmenine yeni filmler çekme adına imkanlar sağlamıştır. Hoş, bizim sinemamızın eleştirmenleri ve bir dönemin sözde aydın kitlesi, sinemamızı bir oryantalist kıvamında değerlendirseler de, çekilen filmlerimizi bir “batılı” gözü ile değerlendirip, yapılmaması gereken en son şeyi yapıp “kıyaslayarak değerlendirme” yollarına giderek, çekilen “iyi” filmlerimizi hiçe saysalar da, kimi yönetmenlerimiz dertlerini anlatmak adına, kimileri ise keselerini doldurmak adına dur durak bilmeden filmler çektiler. Yani kendi sinemasına oryantalist bir –sözde- aydın/eleştirmen topluluğu ile bu güne kadar gelen sinemamız başarılı sinemacılarımız tarafından namını yürüttü ve adını ispatladı…

Tekrar asıl meselemize dönecek olursak; İyisi kötüsü ile çekilen binlerce filmlerin arasında yukarda bahsettiğim gibi “kopya” filmler bir döneme damgasını vurdu. 007 James Bond’lar “Altın Çocuk”, Star Wars filmi ve Uzay Yolu dizisi “Dünyayı Kurtaran Adam” ve “Turist Ömer Uzay Yolunda”, E.T. filmi “Badi” olarak yer buldu sinemamızda. Diğer tutmuş hemen hemen tüm Amerikan ve Hint filmleri de birebir kopyalanarak ve bazen başı sonu deforme edilerek sunuldu izleyicimize. İşte bu filmlerin en uç örnekleri olan “Turist Ömer Uzay Yolunda” ve “Şeytan” filmlerindeki performansı ile sinema tarihimizde kendine gizli saklı bir yer edinmiş Erol Amaç, “Üçüncü Adam” blogumuzun, üçüncü konuğu…

Filmografisine baktığımız zaman yalnızca dört filmle karşılaşıyoruz. “Turist Ömer Uzay Yolunda” ile başlayan sinema macerası, Metin Erksan’ın “The Exorcist” in yeniden çevrimi “Şeytan” ile devam ediyor ve sinema tarihimizin en bahtsız filmlerinden biri olan ve dönemin siyasi ortamında yakılarak mevcut kopyalarının birçoğu yok edilen “Yorgun Savaşçı” ile son buluyor. Ne gariptir ki bu denli başarılı bir karakter oyuncusu yalnızca iki kez izleyici ile buluşabiliyor ve ardından sinema tarihimize adını ve karakterini yadigar bırakıyor…

Aslında garip olan bir şey yok! Yeşilçam, her daim yaptığı gibi kendi evlatlarını acımasızca yiyiveriyor…Geriye kalan mutlak akıbet, unutulmak!

İlk sinema filminde, Mr. Spak (Orijinal adı Spock olan karakter, bu filmde Spak olmuştur) karakterine can verir Erol Amaç (1974). Tv’de yayınlanan Uzay Yolu’ adlı dizisindeki Mr. Spock karakterini de zaten kendisi seslendirmektedir. Orijinal dizinin kahramanına –yani Mr. Spock’a- da çok benzediği için seçilmiştir bu role ve sinemamızda çok nadir kullanılan –sadece avantür filmlerde ve birkaç korku filmi denemesinde- plastik makyaj tekniği ile tıpatıp benzetilmiştir orijinal Spock’a. Hareket ettiği zaman sallanan kulakları ve kaşlarını kaldırarak muhatabını süzen bakışları ile tam anlamıyla Spock/Spak olmuştur Amaç. Ellerini bağlayarak asil duruşu da cabasıdır. Her şey aslına uygun bir biçimde yapılmaya çalışılmış, dekorlar, diğer önemli karakterler ve araya orijinal filmden atılan görüntülerle film, tam bir “uzay macerası filmi” kıvamına gelmiştir. Ta ki, Mr. Spak’ın değimi ile “Mister Turist”in, zorla evlendirilmeye çalışıldığı esnada Allah babadan bir yardım dilemesi ile Atılgan gemisi mürettebatının “incelemek için gerekli bir insan”ı bulduğu anın birbirine denk gelmesine kadar… İşte tam da o an, “Turist Ömer”in uzay gemisine ışınlandığı an her şey değişir ve film “uzay filmi” olmaktan bir adım daha öteye gider ve “uzay komedisi” halini alır. İşte bu filmdeki duruşu, gerçek karakteri birebir taklit edişindeki başarısı ve diğer oyuncular arasından bariz bir farkla sıyrılıp kendini belli eden oyunculuk gücü ile anılmayı ve hatırlanmayı fazlasıyla hak ediyor Erol Amaç.Orijinal SpockTurist Ömer Uzay Yolunda-Spock

(Radikal gazetesinde Erol Amaç ile ilgili şöyle bir anıdan bahsediyor Neslihan Savaş; “Eskiden Erol Amaç ile Oytun Şanal tiyatro sahnesine çıktıklarında seyirciler Mr. Spock ile Kaptan Körk çıktı diye fısıldaşıyormuş…”)

İkinci filmi Şeytan’da ise bambaşka bir performans sergiler Erol Amaç, lakin bilmiş duruşu ve kaşlarını kaldırarak şüpheci bakışı yine yerindedir. Bir polis amiri rolünü canlandıran Amaç, bol bol esinlendiği Kolombo tavırları ile de filmin en farklı karakterlerinden biri olarak hafızlarda yer edinir. Tabii ki meraklısı için…

Bu iki filmde de Erol Amaç’ın yer almasının nedenlerinden en önemlisi iki filmin de Saner Film (Hulki Saner) yapımcılığında gerçekleşmesidir. Hatta Turist Ömer Uzay Yolunda filmini bizzat Hulki Saner yönetmiştir. “Üçüncü Adam” ekibi olarak bizlerin dikkatinden kaçmayan önemli bir husus da yapımcı ve yönetmenin filmdeki oyuculardan memnun kalmasının, oyuncu için çok önemli bir avantaj olduğudur. Çünkü eğer bir yapımcı ya da yönetmen sizi beğenir ve kollarsa, bir sonraki çekeceği filmde kesinlikle oynatır ve sizin para kazanmanızı sağlar. Aslında ilk neden, izleyici kitlesinin oynayan oyunculardan birkaçını diğerlerinden daha çok beğenmesi, sahiplenmesidir. Bu yüzden Yeşilçam sokağı sakinleri –yani yapımcılar- “halk bu adamı çok tuttu” hissine kapılırlarsa, o halkın beğendiği oyuncu kefeni yırttı demektir. Bir dönem Yılmaz Köksal’ın “Çeko” filmi ile sağladığı başarının en büyük nedeni de budur.

Diğer filmi –maalesef son filmi- olan Yorgun Savaşçı, dönemin siyasi liderleri tarafından sakıncalı (!) bulunur ve *yakılır. Film, Kemal Tahir’in usta kaleminin en önemli ürünlerinden biri olduğundan ve Kemal Tahir zati mimli bir yazar olduğundan daha bir sıfır yenik başladığı izleyici ile buluşma mücadelesinde mağlup düşer, yenilir. Ama tarih, filmi yakanları ve filmin yönetmeni Halit Refiğ’e ambargo koyanları asla affetmedi, affetmeyecekte… Amaç’ın bu filmde Halil Paşa’yı canlandırdığını da ekleyelim.

Sinema kariyerine yalnızca üç film sığdırabilen Amaç, 1980’yılında Kartal Tibet’in yönettiği, TRT için çekilen “Annem Annem” adlı dizide de başarılı oyununu sürdürür.

Amaç, 1991 yılında İzmir’de hayata gözlerini yumar. Akıllarda kalan en önemli performansı olan Mr. Spak karakteri bir dönem adının önüne geçse dahi, “karakterlerin ruhu oyuncularda saklıdır” diyerek, Mr. Spak’ı değil, Erol Amaç’ı saygıyla anıyoruz…

Rol Aldığı Tiyatro Oyunlarından Bazıları:

Sacide

Murtaza

Düşman Çiçek Göndermez

Büyük Jüstinyen

Mor Defter

Peter Pan

Andromak

Lysistrata

Teneke

Adem’in Kaburga Kemiği

Venedik Taciri

Yönettiği Tiyatro Oyunlarından Bazıları:

Gecikenler

Pembe Kadın

Katip Çıkmazı

Binlerce Soytarı

Pansiyon Huzur

Oynadığı Filmler

Turist Ömer Uzay Yolunda 1974

Şeytan 1974

Yorgun Savaşçı 1979

Annem Annem (Dizi) 1980

*Yorgun Savaşçı filminin yakılması ile ilgili detaylı bilgiyi, AN YAYINCILIK’tan çıkan, Ömer Serim’in yazdığı “DEVLET YAPAR DEVLET YIKAR-Yorgun Savaşçı Olayı” adlı kitapta bulabilirsiniz.

Erol Amaç için yapılan aramalar

Erol Amaç, Erol Amaç biyografi, Erol Amaç hayatı, Erol Amaç özgeçmişi, Erol Amaç hakkında, Erol Amaç doğum yeri, Erol Amaç fotoğraf, Erol Amaç video, Erol Amaç resim, Erol Amaç kimdir?, Erol Amaç kaç yaşında?, Erol Amaç kaç yaşında öldü? Erol Amaç nereli, Erol Amaç memleketi Erol Amaç ne zaman ve neden öldü? Erol Amaç Ölüm nedeni?

Twitter'de ara: Erol Amaç
Google'de ara: Erol Amaç