Zübeyde Hanım (1857, Selanik – 14 Ocak 1923, İzmir), Ali Rıza Efendi’nin eşi, Mustafa Kemal Atatürk’ün ve Makbule Atadan’ın annesidir. Aslen Karamanlıdır.[2]

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi olarak bilinen Zübeyde Hanım, Ali Rıza Bey’in beklenmedik vefatı üzerine ikinci kez evlilik yapmıştır. Makbule Hanım’ın Kemal Atatürk ve Makbule’den önce üç çocuğu oldu ve onları kaybetti. Peki, Zübeyde Hanım kimdir? Zübeyde Hanım ne zaman, nerede vefat etti? İşte, Zübeyde Hanım’ın biyografisi…

ZÜBEYDE HANIM KİMDİR?

Zübeyde Hanım 1857 yılında Osmanlı devrinde, II. Mehmed zamanında Karaman’dan Rumeli’ye göçen ve Selanik yakınlarındaki Langaza’da toprak işleri ile uğraşan bir Türkmen ailesi olan Hacı Sofu ailesinde dünyaya gelmiştir. Mustafa Kemal Atatürk’ün anne soyu da, Karaman’dan gelerek Selanik ile Manastır’ın arasında bulunan Vodina Sancağı’na bağlı “Sarıgöl” de denilen “Kayalar” Nahiyesine yerleştiler. Aile, sonradan Selanik yakınlarında bugün de kaplıcaları ile meşhur olan Langaza’ya yerleşmiştir. Dedesi Feyzullah Efendi’in taşıdığı “Sofu-zade” (Sofular) lâkabı, yerleştikleri Sarıgöl bölgesindeki yer adları ve ailedeki hatıraların gösterdiği üzere, Mustafa Kemal Atatürk’ün anne soyu Karaman’dan Rumeli’ye gelen ve bundan dolayı da “Konyarlar” olarak Rumeli’de anılan Yörük Türkmenlerdendir. Zübeyde, 1857’de Lankaza’da dünyaya gelmiştir. Babası Sofuzade Feyzullah (Sadullah) Ağa, annesi Molla Hanım olarak anılan Ayşe Hanım’dır. Döneminde kadınların okula gitmesi yaygın olmadığı için, okur yazar oluşu nedeniyle kendisi de Zübeyde Molla olarak anılırdı.

Zübeyde Hanım, kızı Makbule ve oğlu Mustafa Kemal ile birlikte Hacı Sofu gibi dinine bağlı bir aileden geldiği için kendisi de öyleydi. Türk tarih kitaplarında sıkça geçen, eğitim sisteminin karışık olduğu bir dönemde, Mustafa Kemal’in ne tür bir okula gideceği konusundaki tartışmalarda Zübeyde’nin, dini eğitim veren Mahalle Mektebi’ne gitmesinde ısrarcı oluşu bu yüzdendir.

Selanik’te Gümrük Muhafaza Teşkilatında memur Ali Rıza ile 1871 yılında henüz 14 yaşında iken evlendi. Ali Rıza, sarışın ve mavi gözlü bir kadınla evlenmeyi düşlerken, kendisinden 20 yaş küçük olan, siyah saçlı ve derin mavi gözlü bu kadına sevdalandığını belirtmiştir.

Yeni çift Selanik Yenikapı semtinde yeni hayatını başlatmış ve Zübeyde Fatma, Ömer ve Ahmet adlı çocukları doğmuştur. Ancak Fatma bu dönemde ölmüştür.

Eşi Ali Rıza’nın Yunanistan sınırında Çayağzı (ya da Papaz Köprüsü)’na tayin edildiği için taşınmış ve orada Ömer ve Ahmet ölmüş.

1881’de dördüncü çocukları Mustafa, 1885’te Makbule, 1889’da Naciye doğdu. Naciye’yi de küçük yaşta veremden kaybettiler. Ali Rıza Efendi de 1888 yılında öldü.

1919’da Anadolu’ya çıktığından beri görmediği ve üstelik Osmanlı Padişahı tarafından hakkında ölüm emri verildiğini öğrendiği oğlu Mustafa Kemal ile ancak 14 Haziran 1922’de Adapazarı’nda tekrar buluşan Zübeyde, onun yanına Ankara’ya yerleşti. Ancak bu şehrin sert iklim koşulları sağlığını olumsuz etkileyince tedavi amacıyla 18 Aralık 1922’de İzmir’e gitti. Son günlerini Latife Hanım Köşkü’nde geçiren Zübeyde Hanım, 14 Ocak 1923’te 66 yaşında öldü. İzmir’in Karşıyaka ilçesinde 1940 yılında yaptırılan anıt mezarda yatmaktadır. Mustafa Kemal annesi Zübeyde Hanım’ın ölüm haberini aynı gün Eskişehir’deyken aldı.

Zübeyde Hanım için yapılan aramalar

Zübeyde Hanım, Zübeyde Hanım biyografi, Zübeyde Hanım hayatı, Zübeyde Hanım özgeçmişi, Zübeyde Hanım hakkında, Zübeyde Hanım doğum yeri, Zübeyde Hanım fotoğraf, Zübeyde Hanım video, Zübeyde Hanım resim, Zübeyde Hanım kimdir?, Zübeyde Hanım kaç yaşında?, Zübeyde Hanım kaç yaşında öldü? Zübeyde Hanım nereli, Zübeyde Hanım memleketi Zübeyde Hanım ne zaman ve neden öldü? Zübeyde Hanım Ölüm nedeni?

Twitter'de ara: Zübeyde Hanım
Google'de ara: Zübeyde Hanım