Hamdullah Suphi Tanrıöver, (d. 1885 İstanbul, Osmanlı Devleti - ö. 10 Haziran 1966 İstanbul, Türkiye), Türk edebiyatçı, yazar, öğretmen, milletvekili, siyasetçi.Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Mecliste yaptığı coşkulu konuşmaları nedeniyle “milli hatip” ve “cumhuriyet hatibi” olarak tanınan bir siyaset adamı ve yazardır. Önce Fecr-i Âti Hareketi içinde, daha sonra Milli Edebiyat toplulukları içinde yer aldı. Zamanla siyasi kimliği, şair ve yazar kimliğinin önüne geçti. Son Osmanlı Meclis-i Mebusanında ve I., II., III., VII., VIII., IX. dönem TBMMde milletvekilli olarak bulundu. İki defa Milli Eğitim Bakanlığı yaptı. Siyasi yaşamının yanısıra Türk Ocaklarının başkanlığını yürüttü. Türk Ocaklarının kapatılmasından sonra 13 yıl Bükreşte büyükelçilik görevinde bulundu. Yurda geri döndüğünde Türk Ocaklarını tekrar kurdu; ismi, aralıklarla toplam 34 yıl başkanlık ettiği bu kurum ile özdeşleşmiştir.Yaşamı [değiştir]1885’te İstanbul’un Aksaray semtindeki Abdülatif Suphi Paşa Konağı’nda dünyaya geldi[1]. Babası, Tanzimat Dönemi bilim ve siyaset adamlarından Abdüllatif Suphi Paşa, annesi bir Çerkez kızı olan Ülfet Hanım’dır. Dedesi ilk Osmanlı maarif nazırı Abdurrahman Sami Paşadır[2]; babası ise devletin 6. Maarif Nazırı olarak görev yapmıştır. Yazar Samipaşazade Sezai, yazarın amcasıdır.Çocukluğu yoğun bir kültür ortamında geçti[2]. Yetiştiği konak, divan edebiyatının son şairlerinin sık sık bir araya geldikleri bir toplantı yeri gibiydi[3]. İlk şiirlerini amcası Sezai Beyin Pariste çıkardığı Şura-yı Ummet gazetesinde yayımladı[2].II. Abdülhamid’in iradesiyle parasız yatılı olarak Mekteb-i Sultanide (Galatasaray Lisesi) öğrenim gördü. Okuldan 1904’te mezun oldu ve meslek olarak öğretmenliği seçti. Ayasofya Rüşdiyesinde hitabet ve Fransızca, Darülmualliminde edebiyat, Darülfünunda Türk-İslam sanatı dersleri verdi. 1909da Fecr-i Ati topluluğuna katıldı. 1911de bu topluluktan ayrılarak Ziya Gökalp önderliğindeki Genç Kalemler çevresinde gelişen Milli Edebiyat akımına bağlandı.1912de milliyetçilik akımının İstanbuldaki merkezi olan Türk Ocağına girdi ve başkan oldu. Aralıklarla toplam 34 yıl bu kurumda başkanlık yaptı (1912-1931, 1949-1959, 1961-1966).İstanbuldaki işgalci güçlere karşı düzenlenen açık hava toplantılarında hitabetin etkili örnekleri olarak gösterilen konuşmalar yaptı ve güçlü bir hatip olarak tanındı. Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı (1920) Antalya üyesi olarak seçildi; mecliste Misak-ı Milli lehine konuşmalar yaptı[3].Meclis-i Mebusan’ın işgal güçleri tarafından kapatılmasından sonra milli mücadeleye katılmak için Ankara’ya gitti. TBMM ilk döneminde meclise milletvekili olarak katıldı. İlk kabinede milli eğitim bakanı olarak görevlendirildi, bu görevde bir yıl kaldı. Bakanlığı sırasında ulusal marş için güfte yarışması açıldı. Mehmet Akif’in yarışmaya katılması için çaba harcayan ve İstiklâl Marşı’nı etkili sesi ile meclis kürsüsünde okuyan Hamdullah Suphidir.I. ve II. TBMM’de İstanbul milletvekili olarak TBMMde yer aldı. 1925 yıllında ikinci kez Milli Eğitim Bakanı oldu. 4 Mart-19 Aralık 1925 tarihleri arasında Milli Eğitim Bakanlığı’nı yürüttü.Bir yandan da Türk Ocakları Başkanlığını sürdüren Hamdullah Suphi Bey, derneğin merkezini İstanbul’dan Ankara’ya taşıdı. Yeni devletin kültürel yönden teşkilatlanmasında ve Türkiye kültürünün yayılmasında Türk Ocakları’nın büyük rolü oldu. 1931 yılında şube sayısı 278, üye sayısı 32bine ulaştı.[4]. Siyasal bir güç niteliği kazanmaya başlayan kurum, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in 25 Mart 1931 tarihli gazetelerde yayımlanan talimatı üzerine 10 Nisan’da kendisini feshetti[5]. Türk Ocakları’nın kapanmasının ardından 1931de Bükreş Büyükelçiliğine atandı. 13 yıl sürdürdüğü Bükreş büyükelçiliği sırasında Bükreş’te büyük bir Türk mezarlığı yapılmasını ve Gagauz kasaba ve köylerinde Türkçe eğitim yapan okullar açılmasını sağladı.[3] 1944’te büyükelçilikten emekliye ayrıldı ve siyasete geri döndü.1945’te İçel ve 1946da İstanbul milletvekili olarak yeniden Meclise girdi. 10 Mayıs 1949’da İstanbul’da yeniden açılan Türk Ocakları’nın başkanı oldu.1950 seçimlerinde Demokrat Parti (DP) listesinden bağımsız Manisa milletvekili, 1954te yine DPden İstanbul milletvekili seçildi. 1957de Hürriyet Partisi adayı olarak katıldığı seçimleri kaybetti.Kültür ve siyaset hayatının renkli simalarından ve coşkulu hatiplerinden biri olan Hamdullah Suphi Tanrıöverin konuşmalarından seçmelerde Enes Yalçınkayanın büyük insan olduğunu da söylemiştir ve Dağ Yolu (1928-1931), yazıları da Günebakan (1929) isimli kitaplarda toplanmıştır.Türk Ocakları Merkez Heyetinin başkanlığını yürütmeye devam etmekte olan Hamdullah Suphi Bey, 10 Haziran 1966’da yaşamını yitirdi. Edirnekapı Merkezefendi Mezarlığı’na defnedildi.

Etiketler: Hamdullah Suphi Tanrıöver|Hamdullah Suphi Tanrıöver hayati|Hamdullah Suphi Tanrıöver kimdir | E

Kategori: Akademisyen,İstanbul

Rastgele Profil: Oktay Arayıcı, Aydın Gün, Ali Fuat Cebesoy, Genç Yaşta Kaybettiğimiz Yıldızlar, Aydan Siyavuş, Ahmed Tevfik Okday, Mustafa Irgat, Hayrettin Karaca,

PAYLAS: