Doğan Kuban (10 Nisan 1926 Paris[2] – 22 Eylül 2021, İstanbul), Türk mimar ve akademisyen.
Türkiye’nin ilk ve en önemli mimarlık tarihçilerindendir.
Mimarlık tarihçisi, akademisyen, profesör, araştırmacı yazar (D. 8 Nisan 1926, Paris / Fransa – Ö. 22 Eylül 2021). 1926’da, babasının Fransız Harp Akademisi’nde eğitim gördüğü Paris’te doğdu. Mimar olan dayısı Emin Onat’ın teşvikiyle 1949 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesini bitirdikten sonra fakültenin Mimarlık Tarihi Bölümü’nde asistan oldu. 1950’lerde İtalya’ya giderek Rönesans mimarlığı üzerinde çalışan Kuban, Türkiye’ye döndükten sonra hazırladığı “Osmanlı Dini Mimarisinde İç Mekân Teşekkülü, Rönesansla Bir Mukayese” adlı yapıtıyla 1958’de doçent oldu. 1962’de Fulbright bursuyla konuk öğretim görevlisi olarak ABD’deki Michigan Üniversitesinde bulundu. 1960’lar ve 1970’lerde belli süreler boyunca Harvard Üniversitesinin bursuyla Washington DC’deki Dumbarton Oaks Araştırma Kütüphanesinde araştırma çalışmaları yaptı. 1965’te “Anadolu Türk Mimarlığının Kaynak ve Sorunları” adlı çalışmasıyla profesör oldu.
1973-76 yılları arasında İTÜ Mimarlık Fakültesinde dekanlık yaptı. İTÜ Mimarlık Fakültesinde Mimarlık Tarihi ve Restorasyon Enstitüsünün kurulması için çalışan Kuban, 1974’te kuruluşu tamamlanan enstitünün başkanlığını yürüttü. 1981’de Anıtlar Yüksek Kurulu’nun başkan yardımcılığına getirildi ve kurulun dağıldığı 1983 yılına kadar bu görevi sürdürdü. 1987-88’de de Suudi Arabistan’da Dammam’daki Kral Faysal Üniversitesi’nde ders verdi. .Onarım ve koruma konusuyla da ilgilendi. İstanbul’ daki Kalenderhane Camisi’nin onarım çalışmalarını yönetti. Ağa Han Mimarlık Ödülü Yürütme Komitesi üyesi olan Kuban; Türk, İslâm, Anadolu mimarlığı ve sanatını konu alan kitaplar ve makaleler yayımladı. Çalışmalarında Türk sanatı ve mimarlığının özgün bir yaratı alanı olarak görülmesi gerektiğini öne sürdü.
Batılı araştırmacıların İslam sanatını homojen bir bütün gibi görüp ele almalarının yanlış bir yaklaşım olduğunu, aynı dini paylaşmalarına karşın çeşitli İslam ülkeleri sanatlarının hem tarihsel hem de coğrafi farklılıklar gösterdiğini savundu. Bunların, dolayısıyla da Türk sanatının, yerel bir çeşitleme olarak değil, kendi gelişme koşulları içinde değerlendirilmesi gereken bir olgular sistemi olduğu belirtti. Bu düşüncelerini hem yapıtlarında, hem de çeşitli dış ülkelerde yaptığı konuşmalarda ve verdiği derslerde yaymaya çalıştı.
1980’de Pakistan’ın Lahor kentinde yapılan “İslam Ülkeleri Koruma” konulu uluslararası kongreye UNESCO uzmanı olarak katıldı. 1986’da Ankara’da düzenlenen 1. Uluslararası Asya-Avrupa Sanat Bienali’nde Türkiye Grubu başkanlığı ve sergi düzenleyiciliği görevlerini üstlendi. Cumhuriyet gazetesinin Bilim Teknik ekinde haftalık yazılar yayımladı.
Cumhurbaşkanlığı Mimarlık Ödülü
2019 yılı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri’nde; “Mimarlık” ödülünün “Türk mimarisinin geçmişine yönelik kuramsal ve kavramsal çalışmaları, restorasyon faaliyetleri, İslam mimarisi içinde Türk eserlerinin kimliğini vurgulayan görüşleri ve bu konulara dair yazdığı kitapları dolayısıyla” Doğan Kuban’a verilmesi kararlaştırıldı.
Prof. Dr. Doğan Kuban İçin Ne Dediler?
“Kuban’ın asıl amacı, Sinan’dan yola çıkarak, klasik Osmanlı mimarlığına ilişkin kuramsal ve kavramsal bir çerçeve oluşturmak, bu üslûbu tanımlamak, ona varan süreci açıklamak ve onu gerek İslami kültürlerle gerekse Bizans ve Rönesans mimarlığıyla karşılaştırmak; kısaca yıllardır kurduğu anlatısını tüm boyutlarıyla okuyucuya açmak.” (Günkut Akın, Sinan’ın Sanatı ve Selimiye üzerine)
ESERLERİ:
Türk Barok Mimarisi Hakkında Bir Deneme (1954), Osmanlı Dini Mimarisinde İç Mekân Teşekkülü – Rönesansla Bir Mukayese (1958), 100 Soruda Türkiye Sanat Tarihi (1970), Türk ve islam sanatı üzerine denemeler (1982), Mimarlık Kavramları: Tarihsel Perspektif İçinde Mimarlığın Kurumsal Sözlüğüne Giriş (5. bas. 1998), Sinan’ın Sanatı ve Selimiye (2. bas. 1998), İstanbul Yazıları (1998), Divriği Mucizesi-Selçuklular Çağında İslâm Bezeme Sanatı Üzerine Bir Deneme (1999), Tarihi Çevre Korumanın Mimarlık Boyutu: Kuram ve Uygulama (2000), Türkiye’de Kentsel Koruma: Kent Tarihleri ve Koruma Yöntemleri (2000), İstanbul Bir Kent Tarihi: Bizantion Konstantinopolis İstanbul (2. bas. 2000), Çağlar Boyunca Türkiye Sanatının Anahtarı (2004).
KAYNAKÇA: “Kuban, Doğan” (Büyük Larousse, c. 12,s. 7123, 1986), “Kuban, Doğan” (Ana Britannica, c. 14, s. 27-28, 1987), Deniz Mazlum – Kutgün Eyüpgiller – Zeynep Ahunbay / Prof. Doğan Kuban’a Armağan (1996),“Doğan Kuban ile ‘Sinan’ın Sanatı ve Selimiye’ Adlı Kitabı Üzerine Söyleşi” (Mimarlık, sayı: 284, 1998), Doğan Kuban / Divriği Mucizesi (1999), Günkut Akın / Prof. Dr. Doğan Kuban Sinan’ın Sanatı ve Selimiye’ye Eğiliyor Bu Kez (Cumhuriyet Kitap, 27.5.1999), İhsan Işık / Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007) – Ünlü Bilim Adamları (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 2, 2013) – Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013), İslamlaşma Tarihimizle Derin Bir Hesaplaşma / Doğan Kuban (cumuhuriyet.com.tr, 19 Haziran 2015 – gercekedebiyat.com, 21 Haziran 2015), ‘Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri’nin sahipleri açıklandı (aa.com.tr, 25.11.2019), Mimar Doğan Kuban son yolculuğuna uğurlandı (Habertürk, 24.09.2021), Yaşamını yitiren Prof. Dr. Doğan Kuban kimdir (cumhuriyet.com.tr, 25.09.2021), Doğan Kuban’ın Ardından… | Osman Güdü ile Kent ve Yaşam (YouTube · KRTkulturTV, 25.09.2021), Doğan Kuban Eserleri (idefix.com, dr.com.tr, kitapyurdu.com, 25.09.2021), Doğan Kuban (iskultur.com.tr, 27.09.2021).
Doğan Kuban için yapılan aramalar
Doğan Kuban, Doğan Kuban biyografi, Doğan Kuban hayatı, Doğan Kuban özgeçmişi, Doğan Kuban hakkında, Doğan Kuban doğum yeri, Doğan Kuban fotoğraf, Doğan Kuban video, Doğan Kuban resim, Doğan Kuban kimdir?, Doğan Kuban kaç yaşında?, Doğan Kuban kaç yaşında öldü? Doğan Kuban nereli, Doğan Kuban memleketi Doğan Kuban ne zaman ve neden öldü? Doğan Kuban Ölüm nedeni?
Twitter'de ara: Doğan Kuban
Google'de ara: Doğan Kuban