Kutlu Adalı

Kutlu Adalı, (d. 03.01.1935, Lefkoşa – ö. 6 Temmuz 1996, Kuzey Lefkoşa) Kıbrıs Türkü gazeteci, şair, yazar, bürokrat.

Kıbrıslı Gazeteci Kutlu Adalı 6 Temmuz 1996 gecesi evinin önünde düzenlenen suikastla katledildi. Aradan geçen uzun süreye rağmen cinayet aydınlatılmadı, ne cinayetle ilgili etkili bir araştırma yapıldı ne de gerçek failler bulundu. Cinayetin aydınlatılması talebi mafya lideri Sedat Peker’in ve kardeşi Atilla Peker’in itirafları üzerine yeniden gündeme geldi.

Kulu Adalı kimdir, neden öldürüldü; iddialar, itiraflar ve ifşalar neler, cinayette adı geçenler ne dedi sorularının yanıtlarını derledik.

KUTLU ADALI KİMDİR?
Kutlu Adalı, 3 Ocak 1935’te Kıbrıs Lefkoşa’da doğdu. Ailesi 1938’de Türkiye’nin Antalya kentine göç etti. İlk, orta ve lise eğitimini burada tamamlayan Adalı, 1954 yılında Kıbrıs’a döndü.

1950’lerde yazmaya başlayan Adalı, 1959’da Kıbrıs Türk Kurumları Federasyonu tarafından yayımlanan Nacak gazetesinde yazı işleri müdürü olarak gazetecilik mesleğine girdi. Aynı yıl Beşparmak Yayınevi’ni kurdu. Söz, Ortam, Kıbrıs Postası ve Yenidüzen gazetelerinde köşe yazarlığı yaptı; Beşparmak adlı kültür dergisini çıkardı.

1961-1972 yılları arasında Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’ın özel sekreterliğini yaptı. Bu görevden ayrıldıktan sonra Bayrak Radyo Televizyon Kurumu’nda çalışmaya başladı.

1974 yılında Nüfus Kayıt Dairesi’nin kimlik kartları bölüm başkanlığı görevine getirildi. 1979 yılında ise KKTC Turizm Bürosu danışmanlığına tayin edildi. 1987 yılında bu görevden emekliye ayrıldı.

Memurluk hayatında da yazmaya devam etti, Kerem Atlı adıyla çeşitli yayınlarda yayımlanan yazılar kaleme aldı. 1981 yılından itibaren ise yazılarında gerçek adını kullanmaya devam etti.

Kutlu Adalı önündeki kitaba bakıyor

Kutlu Adalı | Fotoğraf: Yenidüzen gazetesi

Kutlu Adalı’nın kaleme aldığı eserler şöyle:

Köy Raporları, 1961, 1962, 1963
Dağarcık, 1963, (Gezi yazıları)
Söyleşi, 1968,
Çirkin Politikacı Pof, 1969 (Hiciv)
Hayvanistan, 1969 (Hiciv)
Sancılı Toplum, 1969
Köprü, 1969, (Oyun)
Şago, 1970, (Oyun)
Nasrettin Hoca ve Kıbrıs, 1971
KUTLU ADALI NEDEN ÖLDÜRÜLDÜ?
Kutlu Adalı, 1989 yılından itibaren Yenidüzen gazetesinde yazmaya başladı. Eleştirel ve uyarıcı birçok yazı kaleme aldı.

Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs’ın iç işlerine müdahale etmesine, “derin devlet” ve “kontrgerilla” tipi karanlık yapılanmalara karşı çıktı.

Kıbrıs Sorunu’nda çözüm taraftarı yazılar kalem aldı, 1985’ten sonra Denktaş’a muhalefet eden ve Kıbrıslılık kavramını öne çıkaran köşe yazıları yazdı.

Kıbrıs Türk Barış Derneği ile Bağımsız ve Federal Bir Kıbrıs İçin Temas Grubu’nun kurucuları arasında yer aldı.

Bu yıllarda dönemin siyasilerinin hedefi oldu. Evine polis baskınları düzenlendi, aramalarla karşı karşıya kaldı, hakkında davalar açıldı. Bu dönemde evi birden fazla kez taşlandı ve kurşunlandı.

1996’da 14 Mart’ı 15 Mart’a bağlayan gece Gazimağusa’daki tarihi St. Barnabas Manastırı silahlı ve maskeli bir grup tarafından basıldı. Kutlu Adalı, 17 Mart 1996 tarihinde soygunda kullanılan arabaların iki KKTC Sivil Savunma Örgütü mensubu üzerine kayıtlı resmi araçlar olduğunu yazdı. 23 Mart 1996’da yayımlanan yazısında da Kıbrıs Harekatı’nda görev yapmış ve yasa dışı işlere bulaşmış askerlerin harekat sırasında Rum evlerinden çaldıkları mücevher ve değerli eşyaları St. Barnabas Manastırı’na sakladıklarını ve söz konusu baskının bu ganimeti almak amacıyla düzenlendiği yönünde söylentiler dolaştığını aktardı.

Bu haberden sonra kamuoyunda oluşan merak üzerine dönemin Başbakanı Hakkı Atun olayın “askeri bir operasyon” olduğunu söyledi.

Manastırdaki üç nöbetçiyi saf dışı edip bir odaya kilitleyen, Aziz Barnabas’ın mezarını kazan maskeli ve silahlı kişilerin neler çaldığı hâlâ açığa çıkarılmadı.

Kutlu Adalı, silahlı baskına dair yazdıklarından Yenidüzen gazetesini arayan Sivil Savunma Örgütü tarafından tehdit edildi, ölüm tehditleri aldı ve 6 Temmuz 1996’da, evinin önünde vurularak katledildi.

CİNAYET AYDINLATILMADI, AİHM TÜRKİYE’Yİ MAHKUM ETTİ
Suikastın ardınan onlarca kez araştırma yapılması için başvuruda bulunuldu ve bu nedenle eylemler gerçekleştirildi. Ancak Polis Genel Müdürlüğünün başlattığı soruşturmadan sonuç alınmadı, failler ortaya çıkarılmadı.

Kutlu Adalı cinayetinin ardından yapılan bir eylem

Kutlu Adalı cinayetinin ardından yapılan bir eylem | Fotoğraf: Yenidüzen gazetesi

Kutlu Adalı’nın eşi İlkay Adalı, bunun üzerine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) Türkiye aleyhine dava açtı. AİHM, 31 Mart 2005’te, cinayet hakkında yeterli ve inandırıcı araştırma yapılmadığı gerekçesiyle Türkiye’yi mahkum etti. İlkay Adalı’ya manevi tazminat ödenmesine hükmetti, Türkiye’ye 95 bin avro para cezası kesti.

Bu ceza sonrasında da Kutlu Adalı cinayetiyle ilgili ne doğru düzgün bir araştırma yapıldı, ne de gerçek bir fail bulundu.

SEDAT PEKER VE ATİLLA PEKER’İN İFŞA, İTİRAF VE İDDİALARI
Organize suç örgütü lideri Sedat Peker, suikasttan 25 yıl sonra bu konuda bildiklerini açıklayacağını duyurdu.

6 Mayıs 2021 tarihli ifşa videosunda, “Öbür videolarda derin devletimiz başı Mehmet Ağar ile 1996’da Kıbrıs’ta faili meçhul bir şekilde öldürülen Kutlu Adalı’yı konuşacağız. Ama Korkut Eken’i de alacağız” dedi.

23 Mayıs 2021 günü YouTube hesabından yayımladığı 7. ifşa videosunda ise iddialarının detaylarını dile getirdi. Sedat Peker, Mehmet Ağar’ın kendisine, “Kutlu Adalı, Kıbrıs’ı Rumlara satmak istiyor” dediğini, bu sebeple Adalı’yı öldürmesi için kardeşi Atilla Peker’in eski yarbay Korkut Eken ile birlikte adaya gittiğini öne sürdü.

Sedat Peker, bu iddiaları şöyle dile getirdi:

“Biz o zaman Korkut Eken, Mehmet Ağar hep beraberiz. Korkut abinin odası, Mehmet Ağar’ın odasının yanında. Genciz, vatanseveriz, işte ‘Şu PKK’ya yardım ediyor’… Genelde bana iş adamlarını yönlendiriyorlar faili meçhullerden ziyade. Bana dedi ki ‘Kıbrıs’ta bir adam var. Kıbrıs’ı Rumlara satmak istiyor. İki tane profesyonel (ver)’. ‘Kendi öz kardeşimi vereceğim sana’ dedim, Atilla Peker’i dedim, çok iyidir bu işte, uzmandır, sokaklardan yetişme. Türk Hava Yolları uçak biletlerini, hard disklerini atmıyor, biletlerden bakabilirler; Korkut Eken, Atilla Yıldırım bu cinayetten ne kadar önce gittiler? Ancak yüce Allah o insanın kanını bize nasip etmedi. Aradan zaman geçti, döndüler 3-4 gün sonra, denk gelinemedi. Korkut abiyle konuştuk, dedi ‘Tekrardan gideceğiz’. Sonra orada bunlara bağlı olan başka bir ekip öldürmüş. Karşılaştık Korkut abiyle, ‘Halloldu o iş’ dedi. Öldürsek öldürdük derdim, çünkü zaman aşımına girdi. Allah’a Kur’an’a yemin olsun böyle oldu.”

Sedat Peker kimdir? Videolarında hangi iddiaları dile getirdi, iddialara kim ne dedi?
Bu açıklamalar sonrası gazeteciler, basın meslek örgütleri, Kıbrıslı siyasiler soruşturmanın yeniden açılmasını talep etti. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da soruşturma açılması için talimat verdiğini söyledi.

Atilla Peker, bu iddialar sonrası Muğla’da gözaltına alındı ancak Soylu, “ruhsatsız silah bulundurma ihbarı” nedeniyle gözaltına alındığını söyledi. Sedat Peker, kardeşinin gözaltındayken Kutlu Adalı cinayetiyle ilgili anlatmak istediklerinin kayda geçirilmediğini duyurdu.

Atilla Peker, serbest bırakıldıktan sonra cinayete dair bildiklerini Cumhuriyet Başsavcılığına verdiği dilekçede anlattı.

Dilekçe özetle Adalı’yı öldürmek için Korkut Eken ile birlikte sahte kimlikle ve silahla THY uçağıyla Kıbrıs’a gittiğini; burada Sivil Savunma Daire Başkanlığı’na girip Kurmay Albay Galip Mendi ve yardımcısı Yarbay Enver Tosun ile tanıştığını, Eken’in burada kendisine Uzi marka silah verip nasıl kullanılacağını gösterdiğini; 2 kez Adalı’nın evinin çevresinde keşif yaptıklarını ancak kalabalık olduğu için cinayeti işleyemediklerini, daha sonra askerlerle konuşup Adalı’nın aracının durdurulmasını sağladıklarını ancak yine kalabalık olduğu için cinayeti işleyemediklerini söyledi. Türkiye’ye döndükten sonra yaralama nedeniyle cezaevine girdiğini söyleyen Atilla Peker, hastaneye çıktığında Klasis Otel’de Korkut Eken ile görüştüklerini ve Eken’in kendisine “Kıbrıs işini hallettik” dediğini söyledi.

KORKUT EKEN’İN YANITLARI
Özel Harp Dairesinde, Milli İstihbarat Teşkilatında ve Emniyet Genel Müdürlüğünde görev almış, adı Susurluk Skandalı’na karışmış ve açılan davada mahkum olup hapis yatmış Korkut Eken ise iddiaları kısmen yalanladı.

Eken, 27 Mayıs 2021’de Sözcü’ye yaptığı açıklamada, dönemin Barış Kuvvetleri Komutanı Hasan Kundakçı’nın dönemin Emniyet Genel Müdürü Mehmet Ağar’dan “Kıbrıs’taki PKK faaliyetlerini durdurmak” için yardım istediğini ve Ağar’ın da kendisini bu gerekçeyle Kıbrıs’a gönderdiğini söyledi.

Eken, “Ben o dönemde Emniyet’te Özel Harekat Polislerini yetiştirmekle görevliyim. Mehmet Bey de beni gönderdi. Her ihtimale karşı Sedat Peker’in kardeşi Atilla Peker’le gittim, ben çağırdım. PKK’nın oradaki faaliyetlerine yönelik 3-5 günlük bir inceleme yaptım. PKK’nın yaralılarını Kıbrıs’a götürdüğünü tespit ettik. Rum kesiminde tedavi edildikten sonra Yunanistan’da bulunan Lavrian kampına teröristler sevk ediliyordu. Bunları ben raporladım ve Kolordu Komutanı Hasan Kundakçı paşama verdim” dedi.

Adalı’nın öldürülmesiyle ilgisi olmadığını iddia eden Eken “O gazeteciyi tanıyorsam, biliyorsam şerefsizim. Öldürülmesiyle de alakam yok” ifadelerini kullandı.

Eski Jandarma Genel Komutanı Galip Mendi’yi ziyaretine ilişkin olarak da Eken, “O dönem Albay rütbesinde olan Galip Mendi Paşa benim çok sevdiğim kahraman askerlerden birisidir. Gitmişken kendilerini ziyaret ettim. Lefke’ye gideceğim zaman da otomobil verdiler” dedi.

Eken ayrıca olayın araştırılması için suç duyurusunda bulunacağını söyledi.

GALİP MENDİ’NİN YANITLARI
Atilla Peker’in ismini verdiği emekli Orgeneral ve eski Jandarma Genel Komutanı Galip Mendi de Korkut Eken ile görüştüklerini doğrularken Adalı hakkında konuşmadıklarını savundu.

Mendi, “PKK ile ilgili istihbarat çalışması yapılacağını söyledi. Biz de kendisine beyaz Renault marka Toros aracı tahsis ettik” dedi.

Mendi, görüşmede yer alan Atilla Peker’in de Sedat Peker’in kardeşi olduğunu sonradan öğrendiğini iddia etti.

Gazeteci Can Özçelik’e konuşan Mendi, “Korkut Eken, Özel Kuvvetler Komutanlığı’nda görev yapmış bir büyüğümüz. Kahraman bir subay. Beni de ziyaret etti. Yanında da Atilla Peker isimli kişi vardı. Ama o gün adını bilmiyordum. Onun Sedat Peker’in kardeşi olduğunu sonradan öğrendim. Korkut Eken’in yanında bond çanta vardı. Ama içinde ne vardı onu bilemiyorum” dedi.

MEHMET AĞAR’IN YANITLARI
Mehmet Ağar ise bu iddia özelinde henüz açıklama yapmadı ancak Sedat Peker’in hakkında dile getirdiği tüm iddiaları yalanlayıp her türlü soruşturmaya açık olduğunu söyledi.

Bu iddiaların ardından da kamuoyu vicdanını rahatlatacak bir adım hâlâ atılmadı. Kutlu Adalı suikastının üzerinden geçen 25 senede tüm bunlar yaşanırken siyasiler, meslek örgütleri ve gazeteciler yıllardır Adalı cinayetinin araştırılmasını istiyor. (MEDYA SERVİSİ)

Kutlu Adalı için yapılan aramalar

Kutlu Adalı, Kutlu Adalı biyografi, Kutlu Adalı hayatı, Kutlu Adalı özgeçmişi, Kutlu Adalı hakkında, Kutlu Adalı doğum yeri, Kutlu Adalı fotoğraf, Kutlu Adalı video, Kutlu Adalı resim, Kutlu Adalı kimdir?, Kutlu Adalı kaç yaşında?, Kutlu Adalı kaç yaşında öldü? Kutlu Adalı nereli, Kutlu Adalı memleketi Kutlu Adalı ne zaman ve neden öldü? Kutlu Adalı Ölüm nedeni?

Twitter'de ara: Kutlu Adalı
Google'de ara: Kutlu Adalı